Separator oleju – kluczowy element układu smarowania silnika

Separator oleju, znany również jako odolejacz, to niepozorny, lecz niezwykle ważny komponent w każdym silniku spalinowym. Jego głównym zadaniem jest separacja oleju od powietrza w układzie wentylacji skrzyni korbowej (tzw. PCV). Zrozumienie jego funkcji, budowy i symptomów awarii jest kluczowe dla każdego kierowcy dbającego o sprawność i żywotność swojego pojazdu.

Jak działa separator oleju?

W procesie spalania paliwa w silniku powstają gazy, które przedostają się przez pierścienie tłokowe do skrzyni korbowej. Gazy te, zwane gazami podpowłokowymi, zawierają między innymi opary oleju silnikowego. Bez odpowiedniego systemu wentylacji, ciśnienie w skrzyni korbowej wzrosłoby, prowadząc do wycieków oleju przez uszczelniacze i uszczelki.

System PCV (Positive Crankcase Ventilation) odprowadza te gazy ze skrzyni korbowej. Jednak w gazach tych znajduje się również mgiełka olejowa, która mogłaby zostać zassana z powrotem do układu dolotowego, zanieczyszczając go i negatywnie wpływając na proces spalania. Tutaj właśnie wkracza separator oleju. Jego zadaniem jest wychwycenie kropelek oleju z przepływających gazów i skierowanie ich z powrotem do miski olejowej. Działa on na zasadzie cyklonu lub poprzez specjalne media filtracyjne, które skraplają olej.

Budowa i rodzaje separatorów oleju

Separatory oleju można podzielić na kilka głównych typów, w zależności od konstrukcji i zastosowanej technologii:

• Separatory cyklonowe: Wykorzystują siłę odśrodkową do oddzielenia oleju od powietrza. Gazy są wprowadzane do komory w taki sposób, aby wirując, cięższe kropelki oleju osadzały się na ściankach i spływały w dół.
• Separatory z mediami filtracyjnymi: Wyposażone są w specjalne wkłady, najczęściej wykonane z włókien poliestrowych lub innych syntetycznych materiałów. Gazy przepływają przez te media, a olej jest na nich skraplany i zbierany.
• Separatory kombinowane: Łączą obie powyższe metody, zapewniając jeszcze wyższą skuteczność separacji.

Współczesne samochody często wykorzystują separatory oleju zintegrowane z pokrywą zaworów lub montowane jako osobny moduł w układzie dolotowym. Ich budowa jest zazwyczaj kompaktowa i dopasowana do specyfiki danego silnika.

Dlaczego separator oleju jest ważny?

Prawidłowo działający separator oleju przynosi szereg korzyści dla silnika:

• Zapobiega zanieczyszczeniu układu dolotowego: Czysty układ dolotowy to gwarancja optymalnego przepływu powietrza, co przekłada się na lepsze spalanie i moc silnika.
• Zmniejsza zużycie oleju: Odzyskiwanie oleju ze spalin i jego ponowne kierowanie do obiegu ogranicza ubytki i zapobiega nadmiernemu spalaniu oleju.
• Chroni turbosprężarkę: W silnikach turbodoładowanych olej w układzie dolotowym może negatywnie wpływać na pracę turbosprężarki, prowadząc do jej szybszego zużycia.
• Poprawia jakość spalin: Mniejsza ilość oleju w spalinach oznacza bardziej ekologiczny proces spalania.
• Zapobiega wyciekom oleju: Prawidłowa wentylacja skrzyni korbowej utrzymuje właściwe ciśnienie, chroniąc uszczelniacze.

Objawy awarii separatora oleju

Podobnie jak każdy inny element silnika, separator oleju może ulec awarii lub zapchaniu. Do najczęstszych objawów wskazujących na problem z separatorem oleju należą:

• Zwiększone zużycie oleju: Jeśli separator nie działa poprawnie, więcej oleju trafia do układu dolotowego i jest spalane.
• Wycieki oleju: Zwiększone ciśnienie w skrzyni korbowej może powodować wycieki przez uszczelniacze.
• Dymienie z rury wydechowej: Szczególnie niebieski dym może świadczyć o spalaniu oleju silnikowego.
• Nierówna praca silnika: Zanieczyszczony układ dolotowy i nieprawidłowe spalanie mogą prowadzić do falowania obrotów lub problemów z mocą.
• Check engine: Awaria systemu PCV, w tym zapchany separator, może skutkować zapaleniem się kontrolki silnika.
• Brudny filtr powietrza: Nadmierne ilości oleju w powietrzu mogą szybko zanieczyścić filtr powietrza.

Konserwacja i wymiana separatora oleju

W większości nowoczesnych samochodów separator oleju jest elementem niewymiennym i stanowi integralną część pokrywy zaworów lub innego podzespołu. W takich przypadkach, w przypadku jego awarii lub zapchania, konieczna jest wymiana całego elementu.

Jednak w niektórych starszych lub bardziej specjalistycznych konstrukcjach można spotkać wymienne wkłady filtracyjne. Warto sprawdzić w instrukcji obsługi swojego pojazdu, czy separator oleju w Twoim samochodzie podlega okresowej wymianie lub czyszczeniu.

Regularne przeglądy techniczne i zwracanie uwagi na powyższe objawy mogą pomóc wcześnie zdiagnozować problem z separatorem oleju. W przypadku wątpliwości, zawsze warto skonsultować się z doświadczonym mechanikiem, który oceni stan techniczny układu PCV i w razie potrzeby podejmie odpowiednie kroki naprawcze. Dbanie o separator oleju to inwestycja w długowieczność i prawidłowe funkcjonowanie silnika.